#1: We werken aan een goede groepssfeer

,Hoe?

Basisschool Imelda uit Sint-Jans-Molenbeek viert maandelijks de ‘Toeka’. De hele school komt dan samen om verjaardagen en feestdagen te vieren en om aan elkaar te tonen waarmee elke klas bezig is. Zo houden ze voeling met elkaar en kent iedereen op school iedereen van elke klas.

Waarom?

Samen vieren is altijd leuk! Neem af en toe tijd vrij om samen kleine en grote successen te vieren. Dit brengt iedereen dichter bij elkaar en zorgt voor verbondenheid. In een warme groep maakt pesten minder kans. Samen verjaardagen vieren, zorgt ervoor dat iedereen een keertje gevierd wordt.

Aan de slag

Goed begonnen is half gewonnen: plan meteen aan de start van het schooljaar je vieringsmomenten in. Zo staat er alvast naast het drukke lessenprogramma ook heel wat leuks op het agenda om naar uit te kijken!

Wist je dat …

… de eerste 8 weken van het nieuwe jaar de Gouden Weken worden genoemd? Tijdens deze Gouden Weken leg je immers de basis om een hechte groep te vormen, waarin iedereen zich veilig en goed voelt. Want wie zich goed voelt maakt meer plezier en kan zich gemakkelijker inspannen om te leren, te scoren en te groeien. Een warm groepssfeer is de beste preventie tegen conflicten en pesten.

Tip

Volg de 10 gouden tips voor geslaagde Gouden Weken via de Facebook en Instagram van Kies Kleur tegen Pesten: we starten op maandag 5 september!

#2: We praten met elkaar en luisteren naar elkaars mening

Hoe?

Bij de scouts Sint-Jorbertus uit Brasschaat organiseren ze ‘droomvergaderingen’. Op deze speciale vergaderingen vertelt iedereen zijn/haar/hun droom. We luisteren naar elkaars wensen en de leiding haalt hieruit inspiratie om leuke vergaderingen uit te werken en zoveel mogelijk dromen te doen uitkomen.

Waarom?

Maak tijd om te praten met elkaar en vooral ook om te luisteren naar elkaar. Geef ieders mening een plaats. Zorg ervoor dat iedereen aan bod komt. Als iedereen zich veilig voelt om te kunnen praten en zich gehoord voelt, kunnen onenigheden gemakkelijker uitgepraat worden en is er minder kans op conflicten.

Aan de slag

Om ervoor te zorgen dat iedereen aan bod komt is de methodiek van de proactieve cirkel een goede oplossing. Hoe vaker je deze toepast, hoe gemakkelijker het wordt.

Tip

Je oefent de proactieve cirkel op een moment dat er vrede is in de groep. Zijn er spanningen in de groep, maak dan gebruik van een herstelcirkel (allesoverpesten.be/pesten-aanpakken/herstelcirkel).

#3: We geven ouders een plaats

Hoe?

GO! Freinetschool De Zonnebloem in Oostende organiseert in samenwerking met de brugfiguur van de stad Oostende een ‘kop en hop’, waar ouders een kopje koffie kunnen drinken als ze hun kinderen naar school brengen. .

Waarom deze actie?

Deze laagdrempelige vorm van onthaal op school zorgt voor een ontmoetingsmoment waarop ouders elkaar beter leren kennen en er ruimte is om informatie over de school of andere opvoedingsgebonden thema’s te delen. Vooral voor nieuwe ouders blijkt dit erg goed te werken.

Aan de slag

Organiseer op een vast moment (bijvoorbeeld elke 2de vrijdag van de maand) een koffiestandje aan de ingang waar ouders hun kinderen binnenbrengen. Vraag hierbij de hulp van de ouderwerking, zo houden zij ook meteen vinger aan de pols.

Tip

Er zijn heel wat manieren om ouders meer betrekken bij je werking. Sommige sportverenigingen vragen de ouders soms om te helpen in de sportkantine. Of wat denken jullie van een oudervergadering in de jeugdbeweging, waarbij de ouders een keertje ‘leiding geven’?

#4: We vertellen kinderen en jongeren waar ze terecht kunnen

Hoe?

Op de website van het Sint-Jozef Instituut in Tielt staat een meldknop. Zo kunnen pestsituaties online en anoniem gemeld worden. Iedereen, zowel leerlingen, ouders als medewerkers, kan hiervan gebruik maken.

Waarom?

Voorzie een plaats waar pesten gemeld kan worden op een veilige manier. Dat wil zeggen anoniem en zo laagdrempelig mogelijk. Onderzoek leert immers dat 1 op 4 gepeste leerlingen (Teachers4Victims-studie) dit aan niemand vertelt uit angst dat het erger wordt of omdat ze overtuigd zijn dat er niets zal aan gedaan worden. Praten over pesten is nochtans de eerste stap om het probleem aan te pakken.

Aan de slag

Installeer een brievenbus op een niet al te zichtbare plaats, zodat jongeren ongezien iets kunnen posten of voeg een digitaal meldpunt toe aan je website. Vergeet niet te communiceren dat het meldpunt bestaat en waarvoor het kan/mag dienen. Belangrijk is wel om met de meldingen ook effectief aan de slag te gaan. Werk hiervoor op voorhand een duidelijk plan van aanpak uit: wie doet wat, in welke situatie.

Tip

Op allesoverpesten.be vind je praktische wegwijzers over hoe je concreet aan de slag kan gaan bij de melding van een pestconfict.

#5: We brengen variatie in spel en les

Hoe?

Lentekind Vakantiewerking uit Beerse focust op een creatieve manier op ieders talenten. Zo worden de talenten van ieder kind zichtbaar gemaakt door de uitreiking van talentenwisselbekers of talentenmedailles waarbij alle kinderen aan bod komen.

Waarom?

Door te focussen op ieders talenten komen alle kinderen aan bod en kan iedereen zich eens speciaal voelen, niet enkel de snelste of de sterkste. Je ontdekt deze talenten het gemakkelijkste als je zorgt voor een gevarieerde aanbod van spelletjes.

Aan de slag

Richt een talentenbos in en geef elk kind een plaats krijgen op de ‘toffe momenten’-bomen. Door te focussen op de talenten zet je in op de sterktes van elk individue en valt er nooit iemand uit de boot.

Tip

Talenten ontplooien en groeien gaat met vallen en opstaan. Geef de kinderen/jongeren mee dat fouten maken oké is.

#6: We zijn duidelijk over pesten

Hoe?

Bij Mast Sint-Andries in Brugge wordt er per klas een afsprakenladder opgesteld. De regel waaraan het meest aandacht wordt gegeven, komt bovenaan te staan. De klasafsprakenladder wordt maandelijks aangepast in samenspraak met de leerlingen.

Waarom deze actie?

Duidelijke afspraken maken goede vrienden: ook over pesten. Als je vooraf praat in groep over pesten, is de kans groter dat de groep zelf de pester halt zal toeroepen. Door afspraken in samenspraak te maken, zullen ze beter nageleefd worden. Evalueer maandelijks samen de afsprakenladder, zo kom je snel te weten waar de gevoeligheden binnen de groep liggen.

Aan de slag

Start met een brainstorm over mogelijke afspraken en zorg ervoor dat pesten hierbij zeker aan bod komt. Zoek vervolgens uit welke regels als meest belangrijk worden beschouwd. Beperk je afsprakenladder tot max. 10 regels: zo blijft de focus duidelijk. Zorg ervoor dat de afsprakenladder goed visueel aanwezig is.

Tip

Maak ook van de uitwerking een creatieve teaminspanning. Zo zullen de afspraken nog meer gedragen zijn.

#7: We houden het positief online

Hoe?

Bij Chiro Sloratokels uit Merksem speelden ze tijdens de coronaperiode het online spel ‘The Masked Slora’, gebaseerd op ‘The Masked Singer’. Iedereen mocht mee raden wie er in het verkleedpak zat. Zo bleven ze op een leuke manier online verbonden met elkaar.

Waarom?

Ook online geeft een warme en goede sfeer minder ruimte tot conflict en pesten. Voed je social media daarom zelf actief met positieve en fijne berichten. Een leuke online activiteit kan bovendien de verbondenheid en betrokkenheid van je leden verhogen.

Aan de slag

Verzin een leuke uitdaging die je online kan delen, ook op momenten als jullie niet samen kunnen komen. Maak een eigen versie van de ‘The Masked Singer’, ‘De Stoel’ of verzin een challenge. Heb je meer tijd? Verzin een online mysterie met verschillende tips dat jullie samen online kunnen oplossen.

Tip

Overleg samen wat er gedeeld kan worden op jullie social media en maak duidelijke afspraken over wat wel of niet oké is.

#8: We praten over onze gevoelens en leren onze onze grenzen kennen

Hoe?

Jeugd Rode Kruis uit Muizen startte een aankomstritueel op waarbij de kinderen aan de hand van een wasknijper aangeven hoe ze zich voelen die dag. Dat doen ze door hun knijper op een bepaalde plaats op een gevoelsmeter te plaatsen.

Waarom?

De gevoelensmeter levert een dubbele ‘win’ op. De kinderen/jongeren leren nadenken over hoe ze zich voelen en worden gestimuleerd dit op een veilige manier te uiten. De leiding heeft een beter zicht op de gemoedstoestand van haar leden en kan hiermee rekening houden tijdens de activiteiten.

Aan de slag

Zoek naar een laagdrempelige en veilige manier waarop leden hun gemoedstoestand kunnen uiten, zoals een gevoelsmeter en wasknijpers. Kinderen kunnen zo aangeven wat hun gevoel is zonder meteen iets te moeten zeggen. Als begeleider kan je zelf inschatten hoe je hiermee verder aan de slag kan/wilt.

Tip

Pas je gevoelsmeter aan aan de leefwereld van de kinderen: maak het niet te ingewikkeld. Start met basis emoties: vrolijk, onbeslist, verdrietig. Je kan hiervoor kleuren en emoji’s gebruiken.

#9: We zoeken samen naar een oplossing

Hoe?

Buso De Passer uit Brugge installeerde op de speelplaats een peer support caravan, waar alle leerlingen welkom zijn bij nood aan een babbel of om een probleem te melden. De peer supporters hebben a.d.h.v. een aantal social scripts verschillende scenario’s geoefend om te leren hoe ze in verscheidene situaties kunnen reageren.

Waarom?

Peer support is een methode van, voor en door jongeren; waar ze er zijn voor elkaar, zorgen voor elkaar, elkaar (onder)steunen en naar elkaar luisteren. Het is laagdrempeliger voor jongeren om terecht te kunnen bij leeftijdsgenoten en bevordert een positief schoolklimaat. Het zorgt voor engagement en verantwoordelijkheid t.o.v. elkaar.

Aan de slag

Voorzie een veilige en rustige plaats waar leerlingen met elkaar in gesprek kunnen gaan voor ze de stap zetten een leerkracht te betrekken. Zorg eerst voor voldoende begeleiding en opleiding van de peer supporters.

Tip

Op kieskleurtegenpesten.be vind je enkele partners van het Vlaams Netwerk Kies Kleur tegen Pesten die kunnen helpen bij het installeren van peer support in jouw school of vereniging. 

#10: We geven elkaar complimenten

Hoe?

Speelplein ‘t Pleintje uit Krombeke maakte een grote krijtmuur als een complimentenmuur. De kinderen trekken elke week een naam uit de pot en schrijven een complimentje voor die persoon. Zo komt iedereen aan de beurt. Een leuke, wekelijkse activiteit.

Waarom?

Complimentjes krijgen is leuk en werkt aanmoedigend om je positieve eigenschappen nog meer in de verf te zetten. Complimentjes geven stimuleert kinderen om na te denken over elkaars sterktes en om elkaar meer te waarderen. Deze positieve aanmoedigingen zorgen voor een warme groepssfeer, waarin pesten minder kans maakt.

Aan de slag

Zoek een geschikt plaats voor je complimentenmuur. Met een laagje bordverf maak je de muur beschrijfbaar met bordkrijt, schilder je met magneetverf dan kan je de complimentjes met magneetjes ophangen. Bedenk een leuke activiteit om de complimentjes te geven en zorg ervoor dat iedereen een leuk compliment ontvangt.

Tip

Oefening baart kunst. De eerste keer verloopt misschien een beetje stroef, maar hoe vaker je dit oefent hoe gemakkelijker je elkaars positieve kanten opmerkt. Probeer het maar!