Waarom?

Een kennismakingsspel of een ‘energizer’ is leuk om op te warmen. Het stimuleert de creativiteit en nodigt uit tot verhalen! Elke keer leer je wel iets nieuws over elkaar en hoe meer je weet, hoe meer je aansluiting kan vinden bij elkaar.

Aan de slag

Spel “Ik zit in ’t groen en ik hou van…”
We zitten in een kring met één plaats vrijgehouden. De speler links van de vrije plaats schuift een plaats op en zegt daarbij “Ik zit”. De persoon rechts ervan zegt “In ’t groen”. De daaropvolgende persoon rechts vervolgt “En ik hou van… ” en noemt de naam van een andere speler. Deze gaat op de vrije plaats zitten, waardoor nu zijn plaats vrij komt. De buren links en rechts naast deze nieuwe vrije plaats, proberen deze zo snel mogelijk te bezetten en starten met “Ik zit”. Zo vervolgt het spel.

Tip: op het internet vind je heel wat van deze kennismakingsspelletjes of ‘energizers’: laat je inspireren om dagelijks/wekelijks aan de slag te gaan.

Basisschool Imelda uit Sint-Jans-Molenbeek viert maandelijks de ‘Toeka’. De hele school komt dan samen om verjaardagen en feestdagen te vieren en om aan elkaar te tonen waarmee elke klas bezig is. Zo houden ze voeling met elkaar en kent iedereen op school iedereen van elke klas.

Waarom?

Samen vieren is altijd leuk! Dit brengt iedereen dichter bij elkaar en zorgt voor verbondenheid. Samen verjaardagen vieren, zorgt ervoor dat iedereen een keertje gevierd wordt.

Aan de slag

Goed begonnen is half gewonnen: plan meteen aan de start van het nieuwe jaar je vieringsmomenten in. Zo staat er alvast naast het drukke (lessen)programma ook heel wat leuks op het agenda om naar uit te kijken!

“Onze maandelijkse vieringen hebben een positieve impact op de algemene groepssfeer, zowel bij het team als bij de leerlingen.”

Maak duidelijk en zichtbaar voor kinderen/jongeren, begeleiders en ouders dat jullie ‘nee’ zeggen tegen pesten. Zorg ervoor dat iedereen weet wat pesten is en hoe jullie zullen reageren op een pestsituatie: bespreek duidelijke afspraken over mogelijke acties en wie er wat en wanneer doet. Bekijk vervolgens hoe jullie dit kenbaar en zichtbaar kunnen maken aan iedereen binnen jullie organisatie: affiches, visietekst op de website, ….

Tip: ben je niet zo zeker van wat het verschil is tussen pesten, plagen en conflicten? Check ALLESoverPESTEN.be.

Bij Mast Sint-Andries in Brugge wordt er per klas een afsprakenladder opgesteld. De regel waaraan het meest aandacht wordt gegeven, komt bovenaan te staan. De klasafsprakenladder wordt maandelijks geevalueerd en aangepast in samenspraak met de leerlingen: zo zo kom je snel te weten waar de gevoeligheden binnen de groep liggen en voorkom je dat de afspraken ‘dode letter’ worden.

Aan de slag

Start met een brainstorm over mogelijke afspraken en zorg ervoor dat pesten hierbij zeker aan bod komt. Zoek vervolgens uit welke regels als meest belangrijk worden beschouwd. Beperk je afsprakenladder tot max. 10 regels: zo blijft de focus duidelijk. Zorg ervoor dat de afsprakenladder goed visueel aanwezig is.

Tip: maak ook van de uitwerking een creatieve teaminspanning. Zo zullen de afspraken nog meer gedragen zijn.

“Maak een klasafsprakenladder samen met je leerlingen: samen afspraken maken (ook over pesten) = samen je eraan houden.”

Zo kunnen jongeren, ouders of (bege)leiders ongezien en in alle veiligheid iets posten. Vergeet niet te communiceren dat het meldpunt bestaat en waarvoor het kan/mag dienen. Belangrijk is wel om met de meldingen ook effectief aan de slag te gaan. Werk hiervoor op voorhand een duidelijk plan van aanpak uit: wie doet wat en wanneer (hoe snel)?

Op de website van het Sint-Jozef Instituut in Tielt staat een meldknop. 

Waarom?

Zo kunnen pestsituaties online en anoniem gemeld worden. Iedereen, zowel leerlingen, ouders als medewerkers, kan hiervan gebruik maken.

Aan de slag?

Sommige scholen hebben een meldpunt via Smartschool.

“Pestsituaties worden sneller gemeld als dit anoniem en laagdrempelig kan gebeuren.”

Organiseer om de 2 maanden een babbelcafé waarbij de ouders een uurtje voor het einde van jullie werking uitgenodigd worden op een hapje & tapje.

Waarom?

De ouders zien jullie werking in actie, slaan een babbeltje met elkaar en krijgen de mogelijkheid om na de activiteit met de begeleiders te praten. Jullie krijgen de mogelijkheid om jullie vragen te delen en te polsen bij de ouders van jullie leden wat er bij hen leeft.

GO! Freinetschool De Zonnebloem in Oostende organiseert in samenwerking met de brugfiguur van de stad Oostende een ‘kop en hop’, waar ouders een kopje koffie kunnen drinken als ze hun kinderen naar school brengen.

Waarom?

Deze laagdrempelige vorm van onthaal op school zorgt voor een ontmoetingsmoment waarop ouders elkaar beter leren kennen en er ruimte is om informatie over de school of andere opvoedingsgebonden thema’s te delen. Vooral voor nieuwe ouders blijkt dit erg goed te werken.

Aan de slag

Organiseer op een vast moment (bijvoorbeeld elke 2de vrijdag van de maand) een koffiestandje aan de ingang waar ouders hun kinderen binnenbrengen. Vraag hierbij de hulp van de ouderwerking, zo houden zij ook meteen vinger aan de pols.

“Sinds we koffie aanbieden aan de schoolpoort, komen ouders sneller naar ons bij problemen.”

Bouw een laagdrempelige en veilige manier in je werking in waarbij je regelmatig polst hoe het met je kinderen en jongeren gaat.

Waarom?

Door dit regelmatig te doen, leren ze zich te uiten ook op een moeilijk moment. Door het laagdrempelig te houden, maak je het veilig voor hen en voor jou als begeleider. De kinderen/jongeren geven hun gevoel aan zonder meteen iets te moeten zeggen. Als begeleider kan je zelf inschatten hoe je hiermee verder aan de slag kan/wilt.

Aan de slag

Start je dagelijkse/wekelijkse/maandelijkse werking met een check-in en eindig met een check-out

Jeugd Rode Kruis uit Muizen startte een aankomstritueel op waarbij de kinderen aan de hand van een wasknijper aangeven hoe ze zich voelen die dag. Dat doen ze door hun knijper op een bepaalde plaats op een gevoelsmeter te plaatsen.

Waarom?

De gevoelensmeter levert een dubbele ‘win’ op. De kinderen/jongeren worden gestimuleerd hun gevoelens op een veilige manier te uiten: ze geven hun gevoel aan zonder meteen iets te moeten zeggen. De leiding heeft een beter zicht op de gemoedstoestand van haar leden en kan hiermee rekening houden tijdens de activiteiten.

Tip: pas je gevoelsmeter aan aan de leefwereld van de kinderen: maak het niet te ingewikkeld. Start met basis emoties: vrolijk, onbeslist, verdrietig. Je kan hiervoor kleuren en emoji’s gebruiken.

“Als we weten hoe onze leden zich voelen, kunnen we er rekening mee houden tijdens onze activiteiten.”

Maak een online poll en bevraag bijvoorbeeld hoe jullie zullen communiceren online (per mail of één WhatsApp-groep per team/klas), het (ongevraagd) delen van foto’s, welke reacties op sociale media jullie wel en niet oké vinden, … Bespreek de antwoorden van de poll in groep en kom zo tot gezamenlijke afspraken. Zorg ervoor dat de afspraken zichtbaar en gemakkelijk terug te vinden zijn.

Bij Chiro Sloratokels uit Merksem speelden ze tijdens de coronaperiode het online spel ‘The Masked Slora’, gebaseerd op ‘The Masked Singer’. Iedereen mocht mee raden wie er in het verkleedpak zat. Zo bleven ze op een leuke manier online verbonden met elkaar.

Aan de slag

Verzin een leuke uitdaging die je online kan delen, ook op momenten als jullie niet samen kunnen komen. Maak een eigen versie van de ‘The Masked Singer’, ‘De Stoel’ of verzin een challenge. Heb je meer tijd? Verzin een online mysterie met verschillende tips dat jullie samen online kunnen oplossen.

“We bedenken grappige online activiteiten: zo blijven we op een leuke manier verbonden ook als we niet bij elkaar zijn.”

Leerlingen uit een lager jaar krijgen een meter of peter aangeduid uit een hogere klas. Doorheen het jaar vinden er activiteiten plaats waarbij de leerlingen kennismaken met elkaar, zoals samen voorlezen of koken. Leerlingen leren niet alleen veel van elkaar, gaandeweg worden ze ook elkaars vertrouwenspersoon op wie ze kunnen terugvallen als het eens moeilijk wordt.

Buso De Passer uit Brugge installeerde op de speelplaats een peer support caravan, waar alle leerlingen welkom zijn bij nood aan een babbel of om een probleem te melden. De peer supporters hebben a.d.h.v. een aantal social scripts verschillende scenario’s geoefend om te leren hoe ze in verscheidene situaties kunnen reageren.

Waarom?

Peer support is een methode van, voor en door jongeren; waar ze er zijn voor elkaar, zorgen voor elkaar, elkaar (onder)steunen en naar elkaar luisteren. Het is laagdrempeliger voor jongeren om terecht te kunnen bij leeftijdsgenoten en bevordert een positief schoolklimaat. Het zorgt voor engagement en verantwoordelijkheid t.o.v. elkaar.

“We merken dat leerlingen sneller naar de peer supporters stappen bij problemen.”

Sluit je activiteit/dag af met een moment waar naar elkaar geluisterd wordt. Speel een afsluitspel. Doe een check-out. Neem deze waardevolle feedback mee naar jullie volgende activiteit.

Aan de slag

Iedereen staat in een kring en geeft in één woord antwoord op de vraag “Wat vond jij van vandaag?”. Je spreekt op voorhand af: je krijgt het woord; je geeft geen reactie op wat je hoort (geen feedback); je mag passen indien je niet wil antwoorden (het is gewoon om uit te wisselen, een korte check-out).

Bij de scouts Sint-Jorbertus uit Brasschaat organiseren ze ‘droomvergaderingen’. Op deze speciale vergaderingen vertelt iedereen zijn/haar/hun droom. We luisteren naar elkaars wensen en de leiding haalt hieruit inspiratie om leuke vergaderingen uit te werken en zoveel mogelijk dromen te doen uitkomen.

Waarom?

Praten is niet voor iedereen even gemakkelijk en luisteren is voor niemand eenvoudig: oefening baart kunst! Door kinderen en jongeren inspraak te geven, maak je ze mede-eigenaar van jullie werking en is er meer gedragenheid en verbondenheid binnen de groep.

Aan de slag

Gebruik ook hier de methodiek van de proactieve cirkel zodat iedereen aan bod komt en iedereen gehoord wordt. Ieders mening telt!

“We merken dat onze leden meer genieten van vergaderingen als ze inspraak hebben.”

Aan de slag

Zoek een geschikte plaats waar jullie complimentenboom kan staan of hangen. Voorzie boomblaadjes waarop je complimenten kan schrijven. Denk samen na over mogelijke complimenten en schrijf ze op de blaadjes. Verdient iemand een compliment of heeft iemand nood aan een complimentje? Laat hem/haar/hen het desbetreffende blaadje van de boom halen. Voorzie ook regelmatig een moment om elkaar een complimentenblaadje van de boom te geven, waarbij iedereen een compliment geeft en krijgt.

Complimentjes geven aan elkaar doet niet alleen deugd, maar is ook leuk: gratis te geef en onbetaalbaar om te krijgen! Speelplein ‘t Pleintje uit Krombeke maakte een grote krijtmuur als een complimentenmuur. De kinderen trekken elke week een naam uit de pot en schrijven een complimentje voor die persoon. Zo komt iedereen aan de beurt. Een leuke, wekelijkse activiteit.

Aan de slag

Zoek een geschikt plaats voor je complimentenmuur. Met een laagje bordverf maak je de muur beschrijfbaar met bordkrijt, schilder je met magneetverf dan kan je de complimentjes met magneetjes ophangen. Bedenk een leuke activiteit om de complimentjes te geven en zorg ervoor dat iedereen een leuk compliment ontvangt.

“Complimentjes geven aan elkaar doet niet alleen deugd, maar is ook leuk: gratis te geef en onbetaalbaar om te krijgen!”